Η Βιβλιοθήκη του Μορφωτικού Ομίλου Βελβεντού διοργανώνει εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου της Παναγιώτας Μήνη «Η κινηματογραφική μορφή του πόνου και της οδυνηρής αναπόλησης. Ο μοντερνισμός του Τάκη Κανελλόπουλου».
Το βιβλίο αποτελεί μια εκτεταμένη, λεπτομερή και εμπεριστατωμένη μελέτη για το κινηματογραφικό έργο του Τάκη Κανελλόπουλου (1934-1990), του ξεχωριστού δημιουργού από τη Θεσσαλονίκη που χάρισε στον ελληνικό κινηματογράφο ταινίες όπως ο Μακεδονικός γάμος (1960), του οποίου τα γυρίσματα πραγματοποιήθηκαν στο Βελβεντό.
Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στο Πνευματικό Κέντρο το Σάββατο 1 Δεκεμβρίου και ώρα 7.30 μ.μ.
Το πρώτο χαρακτηριστικό του πρωτοφασισμού είναι η λατρεία της παράδοσης
Παρά την ασάφεια αυτή, νομίζω πως μπορούμε να σκιαγραφήσουμε έναν κατάλογο χαρακτηριστικών τα οποία είναι αντιπροσωπευτικά αυτού που ονομάζω «πρωτοφασισμό», ή «αρχέγονο φασισμό». Αυτά τα χαρακτηριστικά δεν μπορούν να οργανωθούν σε ένα ενιαίο σύστημα· πολλά απ’ αυτά αλληλοαναιρούνται, και είναι επίσης αντιπροσωπευτικά και άλλων μορφών δεσποτισμού ή φανατισμού. Η παρουσία ενός και μόνο απ’ αυτά, όμως, αρκεί για να επιτρέψει στο φασισμό να συμπτυχθεί γύρω του.
1. Το πρώτο χαρακτηριστικό του πρωτοφασισμού είναι η λατρεία της παράδοσης. Η παραδοσιαρχία, βέβαια, είναι πολύ παλαιότερη από τον φασισμό. Δεν χαρακτήριζε μόνο την αντιεπαναστατική σκέψη των Καθολικών μετά τη Γαλλική Επανάσταση, αλλά γεννήθηκε στους ελληνιστικούς χρόνους, ως αντίδραση στον κλασικό ελληνικό ορθολογισμό. Στη λεκάνη της Μεσογείου, λαοί διαφόρων θρησκειών (που οι περισσότερες απ’ αυτές είχαν γίνει δεκτές στο ρωμαϊκό πάνθεο) άρχισαν να ονειρεύονται κάποια αποκάλυψη που είχε συμβεί στην αυγή της ανθρώπινης ιστορίας.
Αυτή η αποκάλυψη, σύμφωνα με τη μυστηριακή αίγλη που καλλιεργούσε η παραδοσιαρχία, είχε παραμείνει για πολύ καιρό κρυμμένη κάτω από το πέπλο γλωσσών που ήταν πια ξεχασμένες — στα αιγυπτιακά ιερογλυφικά, στους κέλτικους ρούνους, στους παπύρους των σχεδόν άγνωστων θρησκειών της Ασίας. Αυτή η νέα κουλτούρα έπρεπε να είναι συγκρητιστική. Ο συγκρητισμός δεν είναι απλά, όπως λένε τα λεξικά, «ο συνδυασμός διαφόρων μορφών πίστης και λατρευτικής πρακτικής»· ένας τέτοιος συνδυασμός πρέπει να ανέχεται τις αντιφάσεις.
Καθένα από τα αρχικά μηνύματα περιέχει ψήγματα σοφίας, και όποτε έμοιαζαν να λένε διαφορετικά ή ασύμβατα πράγματα αυτό συνέβαινε μόνο και μόνο γιατί όλα παραπέμπουν, με αλληγορικό τρόπο, στην ίδια αρχέγονη αλήθεια. Συνεπώς, δεν μπορεί να υπάρξει καμία πρόοδος στη γνώση. Η αλήθεια έχει ήδη καταγραφεί μια για πάντα, κι εμείς το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να συνεχίζουμε να ερμηνεύουμε το δυσνόητο μήνυμά της.
Αν κοιτάξει κανείς τις βιβλιοθήκες διαφόρων φασιστικών καθεστώτων, θα βρει όλους τους μείζονες διανοητές της παραδοσιαρχίας. Η ναζιστική εσωτερική γνώση τρεφόταν με παραδοσιαρχικά, συγκρητιστικά και μυστικιστικά στοιχεία. Η πηγή που επηρέασε περισσότερο τις θεωρίες της νέας ιταλικής δεξιάς, ο Ιούλιος Έβολα, συνδύαζε το Άγιο Δισκοπότηρο με τα Πρωτόκολλα των Σοφών της Σιών, και την αλχημεία με την Αγία Ρωμαϊκή και Γερμανική Αυτοκρατορία.
Και μόνο το γεγονός ότι η ιταλική δεξιά, για να δείξει πόσο ανοιχτό μυαλό διαθέτει, διεύρυνε αυτό τον κατάλογο ώστε να συμπεριλάβει και έργα του Ντε Μαιτρ, του Γκενόν και του Γκράμσι, αποτελεί ολοφάνερη απόδειξη συγκρητισμού. Αν κοιτάξετε τα ράφια που, στα αμερικάνικα βιβλιοπωλεία, φέρουν την επιγραφή «Νέα Εποχή», θα βρείτε εκεί μέχρι και Άγιο Αυγουστίνο, ο οποίος, απ’ ό,τι γνωρίζω, δεν ήταν φασίστας. Αλλά το να συνδυάζεις τον Άγιο Αυγουστίνο με το Στόουνχεντζ — αυτό είναι σύμπτωμα πρωτοφασισμού.
2. Η παραδοσιαρχία συνεπάγεται την απόρριψη του μοντερνισμού. Και οι φασίστες και οι εθνικοσοσιαλιστές κυριολεκτικά λάτρευαν την τεχνολογία, ενώ οι διανοητές της παραδοσιαρχίας συνήθως την απορρίπτουν ως αντίθετη προς τις παραδοσιακές πνευματικές αξίες. Όμως, παρόλο που ο ναζισμός υπερηφανευόταν για τα βιομηχανικά του επιτεύγματα, ο εγκωμιασμός του μοντερνισμού δεν ήταν παρά η επιφάνεια μιας ιδεολογίας βασισμένης στην ιδέα Αίμα και Γη (Blut und Boden).
Η απόρριψη του σύγχρονου κόσμου ήταν μεταμφιεσμένη σαν αντίκρουση του καπιταλιστικού τρόπου ζωής, αλλά αφορούσε κυρίως στην απόρριψη του Πνεύματος του 1789 (και του 1776, φυσικά). Ο Διαφωτισμός, η Εποχή του Ορθολογισμού, γίνεται αντιληπτή ως απαρχή της σύγχρονης αχρειότητας. Κατ’ αυτή την έννοια, ο πρωτοφασισμός μπορεί να οριστεί ως ανορθολογισμός.
3. Ο ανορθολογισμός βασίζεται επίσης στη λατρεία της δράσης για τη δράση. Επειδή η δράση είναι από μόνη της όμορφη, πρέπει να αναλαμβάνεται πριν, ή χωρίς, οποιαδήποτε σκέψη. Η σκέψη είναι μια μορφή αποδυνάμωσης. Επομένως, η κουλτούρα είναι ύποπτη, στο βαθμό που ταυτίζεται με την κριτική στάση.
Η καχυποψία απέναντι στον κόσμο της διανόησης αποτελούσε πάντοτε σύμπτωμα του πρωτοφασισμού, από την υποτιθέμενη ρήση του Γκέμπελς («όταν ακούω να μιλάνε για κουλτούρα αρπάζω το όπλο μου») μέχρι τη συχνή χρήση εκφράσεων όπως «εκφυλισμένοι διανοούμενοι», «κουλτουριάρηδες», «παρηκμασμένοι σνομπ», «τα πανεπιστήμια είναι φωλιές κομμουνιστών». Οι επίσημοι φασίστες διανοούμενοι ασχολούνταν κυρίως με το να επιτίθενται στον σύγχρονο πολιτισμό και την αριστερή διανόηση, που έχουν προδώσει τις παραδοσιακές αξίες.
4. Καμιά συγκρητιστική πίστη δεν αντέχει στην αναλυτική κριτική. Το κριτικό πνεύμα κάνει διακρίσεις μεταξύ των εννοιών, και αυτές οι διακρίσεις αποτελούν σημάδι μοντερνισμού. Στον σύγχρονο πολιτισμό, η επιστημονική κοινότητα επαινεί τη διαφωνία ως μέθοδο βελτίωσης της γνώσης. Για τον πρωτοφασισμό, η διαφωνία είναι προδοσία.
5. Εξάλλου, η διαφωνία αποτελεί σημάδι ποικιλομορφίας. Ο πρωτοφασισμός καλλιεργεί και αναζητεί τη συναίνεση με το να οξύνει και να εκμεταλλεύεται το φυσικό φόβο του διαφορετικού. Η πρώτη έκκληση ενός φασιστικού ή πρώιμου φασιστικού κινήματος είναι η έκκληση ενάντια στους παρείσακτους. Επομένως, ο πρωτοφασισμός είναι εξ ορισμού ρατσιστικός.
6. Ο πρωτοφασισμός πηγάζει από την ατομική ή κοινωνική απογοήτευση. Αυτός είναι και ο λόγος που ένα από τα πιο τυπικά χαρακτηριστικά των φασιστικών καθεστώτων του παρελθόντος ήταν η επίκληση προς μια απογοητευμένη μεσαία τάξη που μαστιζόταν από μια οικονομική κρίση ή ένιωθε πολιτικά εξευτελισμένη και φοβισμένη από την πίεση που ασκούσαν οι χαμηλότερες κοινωνικές τάξεις. Στην εποχή μας, που οι παλιοί «προλετάριοι» είναι πλέον μικροαστοί (και τα λούμπεν στοιχεία είναι κατά κανόνα αποκλεισμένα από την πολιτική σκηνή), ο φασισμός του αύριο θα βρει το ακροατήριό του σ’ αυτή τη νέα πλειοψηφία.
7. Στους ανθρώπους που νιώθουν πως δεν έχουν πλέον ξεκάθαρη κοινωνική ταυτότητα, ο πρωτοφασισμός λέει πως το μοναδικό τους προνόμιο είναι το πιο κοινό, ότι έχουν γεννηθεί στην ίδια χώρα. Αυτή είναι και η απαρχή του εθνικισμού. Άλλωστε, το μοναδικό πράγμα που μπορεί να δώσει ταυτότητα στο έθνος είναι οι εχθροί του. Έτσι, στη ρίζα της πρωτοφασιστικής ψυχολογίας υπάρχει μια εμμονή με τις συνωμοσίες, ιδιαίτερα τις διεθνείς. Οι οπαδοί πρέπει να νιώθουν πολιορκημένοι. Ο πιο εύκολος τρόπος να πολεμήσεις μια συνωμοσία είναι η επίκληση στην ξενοφοβία. Αλλά η συνωμοσία πρέπει να έχει και εσωτερικούς μοχλούς: οι Εβραίοι είναι συνήθως ο καλύτερος στόχος, γιατί έχουν το πλεονέκτημα να είναι ταυτόχρονα και εσωτερικοί και εξωτερικοί εχθροί. Στις Η.Π.Α., ένα εμφανές δείγμα συνωμοσιολογικής εμμονής βρίσκεται στο βιβλίο του Πατ Ρόμπερτσον Η Νέα Τάξη Πραγμάτων, αλλά, όπως έχουμε δει πρόσφατα, υπάρχουν και πολλά άλλα.
8. Οι οπαδοί πρέπει να νιώθουν ταπεινωμένοι από τον επιδεικτικό πλούτο και την δύναμη των εχθρών τους. Όταν ήμουν μικρό παιδί, μου είχαν μάθει ότι οι Εγγλέζοι είχαν πέντε γεύματα τη μέρα. Έτρωγαν πιο συχνά από τους φτωχούς αλλά νηφάλιους Ιταλούς. Και ότι οι Εβραίοι είναι πλούσιοι και βοηθάνε ο ένας τον άλλο μέσω ενός μυστικού δικτύου αμοιβαίας αρωγής. Έτσι, με μια συνεχή μετατόπιση της ρητορικής εστίασης, οι εχθροί είναι ταυτόχρονα πολύ ισχυροί και πολύ αδύναμοι. Οι φασιστικές κυβερνήσεις είναι καταδικασμένες να χάνουν τους πολέμους τους, γιατί είναι εγγενώς ανίκανες να κάνουν μια αντικειμενική εκτίμηση της δύναμης του εχθρού.
9. Για τον πρωτοφασισμό, δεν υπάρχει αγώνας για τη ζωή· αντίθετα, η ζωή είναι ένας συνεχής αγώνας. Επομένως, ο ειρηνισμός ισοδυναμεί με συναλλαγή με τον εχθρό. Είναι κακός, γιατί η ζωή είναι ένας συνεχής πόλεμος. Αυτό, όμως, επιφέρει ένα «σύμπλεγμα Αρμαγεδδώνα». Εφόσον οι εχθροί πρέπει να ηττηθούν, θα πρέπει να υπάρξει μια τελική μάχη, μετά από την οποία το κίνημα θα έχει υπό τον έλεγχό του ολόκληρο τον κόσμο. Μια τέτοια «τελική λύση», όμως, θα σημάνει την αρχή μιας περιόδου ειρήνης, μιας Χρυσής Εποχής, πράγμα που έρχεται σε αντίφαση με το δόγμα του συνεχούς πολέμου. Κανείς φασίστας ηγέτης δεν έχει καταφέρει ποτέ να λύσει αυτό το πρόβλημα.
10. Ο ελιτισμός αποτελεί χαρακτηριστική διάσταση κάθε αντιδραστικής ιδεολογίας, στο βαθμό που είναι θεμελιωδώς αριστοκρατικός, και ο αριστοκρατικός και μιλιταριστικός ελιτισμός συνεπάγεται την περιφρόνηση προς τους αδύναμους. Ο πρωτοφασισμός μπορεί να εκφράσει μόνο έναν λαϊκό ελιτισμό. Κάθε πολίτης ανήκει στον καλύτερο λαό του κόσμου, τα μέλη του κόμματος είναι οι καλύτεροι πολίτες, κάθε πολίτης μπορεί (ή πρέπει) να γίνει μέλος του κόμματος. Αλλά δεν μπορεί να υπάρχουν πατρίκιοι χωρίς πληβείους.
Ο Ηγέτης, που γνωρίζει ότι η εξουσία δεν του απονεμήθηκε δημοκρατικά αλλά την κατέκτησε με τη βία, γνωρίζει επίσης ότι η δύναμή του βασίζεται στην αδυναμία των μαζών· οι μάζες είναι αδύναμες, και γι’ αυτό χρειάζονται και αξίζουν έναν ηγεμόνα. Και εφόσον η ομάδα είναι οργανωμένη ιεραρχικά (σύμφωνα με το στρατιωτικό πρότυπο), κάθε ηγέτης περιφρονεί τους υφισταμένους του, και καθένας απ’ αυτούς περιφρονεί τους κατωτέρους του. Αυτό ενισχύει την αίσθηση του μαζικού ελιτισμού.
11. Μέσα σ’ αυτή την προοπτική, όλοι μαθαίνουν πως πρέπει να γίνουν ήρωες. Σε κάθε μυθολογία, ο ήρωας είναι ένα εξαιρετικό ον, αλλά για την πρωτοφασιστική ιδεολογία ο ηρωισμός είναι ο κανόνας. Αυτή η λατρεία του ηρωισμού συνδέεται στενά με τη λατρεία του θανάτου. Δεν είναι τυχαίο ότι ένα από τα συνθήματα που είχαν οι ισπανοί φαλαγγίτες ήταν το «viva la muerte» («ζήτω ο θάνατος»).
Στις μη φασιστικές κοινωνίες, ο απλός λαός μαθαίνει ότι ότι ο θάνατος είναι κάτι το δυσάρεστο που όμως πρέπει να το αντιμετωπίζει με αξιοπρέπεια· και οι πιστοί μαθαίνουν ότι είναι ένας οδυνηρός τρόπος για να περάσουν σε μια μεταφυσική ευτυχία. Αντίθετα, ο πρωτοφασίστας ήρωας αποζητά τον ηρωικό θάνατο, ο οποίος διαφημίζεται ως η μεγαλύτερη ανταμοιβή για μια ηρωική ζωή. Ο πρωτοφασίστας ήρωας ανυπομονεί να πεθάνει. Μέσα στην ανυπομονησία του, συχνά στέλνει κι άλλους ανθρώπους στο θάνατο.
12. Επειδή και ο συνεχής πόλεμος και ο ηρωισμός είναι δύσκολα παιχνίδια, ο πρωτοφασίστας μεταθέτει τον πόθο του για εξουσία στη σεξουαλική συμπεριφορά του. Έτσι προκύπτει ο ματσισμός [σ.τ.Μ.: το αντριλίκι] (που συνεπάγεται αφενός την περιφρόνηση προς τη γυναίκα και αφετέρου την καταδίκη ”παρεκκλινουσών” ερωτικών συνηθειών, όπως η αγνότητα ή η ομοφυλοφιλία). Και επειδή και το σεξ είναι δύσκολο παιχνίδι, ο πρωτοφασίστας ήρωας προτιμά να παίζει με τα όπλα – σαν φαλλικό υποκατάστατο.
13. Ο πρωτοφασισμός βασίζεται σε έναν επιλεκτικό λαϊκισμό, έναν ποιοτικό λαϊκισμό, θα έλεγε κανείς. Σε μια δημοκρατία, οι πολίτες έχουν ατομικά δικαιώματα, αλλά οι πολίτες συνολικά έχουν πολιτική επιρροή μόνο από ποσοτική άποψη — ακολουθούνται οι αποφάσεις της πλειοψηφίας. Για τον πρωτοφασισμό, όμως, τα άτομα ως άτομα δεν έχουν δικαιώματα, και ο Λαός γίνεται αντιληπτός σαν ποιότητα, σαν μια μονολιθική οντότητα που εκφράζει την Κοινή Βούληση. Και επειδή κανένα μεγάλο σύνολο ατόμων δεν μπορεί ποτέ να έχει κοινή βούληση, ο Ηγέτης παριστάνει το διερμηνέα τους.
Έχοντας χάσει την εξουσία της αντιπροσώπευσης, οι πολίτες δεν πράττουν· καλούνται μόνο να παίξουν το ρόλο του Λαού. Έτσι, ο Λαός δεν είναι παρά ένα θεατρικό εφεύρημα. Για να πάρουμε μια γεύση ποιοτικού λαϊκισμού δεν χρειαζόμαστε πλέον την Πιάτσα Βενέτσια της Ρώμης, ούτε το Στάδιο της Νυρεμβέργης. Υπάρχει στο μέλλον μας ένας τηλεοπτικός ή διαδικτυακός λαϊκισμός, στον οποίο η συναισθηματική αντίδραση μιας επιλεγμένης ομάδας πολιτών θα μπορεί να παρουσιάζεται και να γίνεται αποδεκτή ως η Φωνή του Λαού.
Λόγω του ποιοτικού λαϊκισμού του, ο πρωτοφασισμός πρέπει να είναι κατά των «διεφθαρμένων» κοινοβουλευτικών κυβερνήσεων. Μια από τις πρώτες φράσεις που είπε ο Μουσολίνι στο ιταλικό κοινοβούλιο ήταν «Θα μπορούσα να μετατρέψω αυτό το βουβό και καταθλιπτικό μέρος σε στρατόπεδο για τις σπείρες μου» — οι «σπείρες» είναι μια υποδιαίρεση της παραδοσιακής ρωμαϊκής λεγεώνας. Βέβαια, αμέσως βρήκε καλύτερο καταυλισμό για τις σπείρες του, αλλά λίγο αργότερα διέλυσε το κοινοβούλιο. Όποτε ένας πολιτικός αμφισβητεί τη νομιμότητα ενός κοινοβουλίου γιατί δεν αντιπροσωπεύει πλέον τη Φωνή του Λαού, αρχίζει και μυρίζει πρωτοφασισμό.
14. Ο πρωτοφασισμός μιλάει την «Νέα Ομιλία». Η Νέα Ομιλία επινοήθηκε από τον Όργουελ στο βιβλίο του 1984, ως επίσημη γλώσσα του Αγγλικού Σοσιαλισμού. Αλλά σε πολλές μορφές δικτατορίας συναντά κανείς πρωτοφασιστικά χαρακτηριστικά. Όλα τα ναζιστικά και φασιστικά σχολικά εγχειρίδια χρησιμοποιούσαν φτωχό λεξιλόγιο και στοιχειώδη σύνταξη, με σκοπό να περιορίσουν τη διάδοση των εργαλείων της σύνθετης και κριτικής σκέψης. Αλλά πρέπει να είμαστε σε θέση να αναγνωρίσουμε άλλα είδη Νέας Ομιλίας, ακόμα κι αν παίρνουν τη φαινομενικά αθώα μορφή ενός δημοφιλούς τοκ-σόου.
Το πρωινό της 27ης Ιουλίου 1943, έμαθα ότι, σύμφωνα με ραδιοφωνικές ανακοινώσεις, ο φασισμός είχε καταρρεύσει και ο Μουσολίνι είχε συλληφθεί. Όταν η μητέρα μου με έστειλε να αγοράσω την εφημερίδα, είδα ότι οι εφημερίδες στον κοντινότερο πάγκο είχαν διαφορετικούς τίτλους. Επιπλέον, αφού είδα τους τίτλους, συνειδητοποίησα ότι κάθε εφημερίδα έγραφε διαφορετικά πράγματα. Αγόρασα μία στην τύχη, και διάβασα στην πρώτη σελίδα ένα μήνυμα που το υπέγραφαν πέντε ή έξι πολιτικά κόμματα — ανάμεσά τους η Χριστιανική Δημοκρατία, το Κομμουνιστικό Κόμμα, το Σοσιαλιστικό Κόμμα, το Κόμμα της Δράσης, και το Φιλελεύθερο Κόμμα.
Μέχρι τότε, πίστευα ότι υπήρχε μόνο ένα κόμμα σε κάθε χώρα, και ότι στην Ιταλία αυτό ήταν το Εθνικό Φασιστικό Κόμμα. Τώρα, ανακάλυπτα ότι στη χώρα μου μπορούσαν να υπάρχουν ταυτόχρονα διάφορα κόμματα. Καθώς ήμουν έξυπνο παιδί, κατάλαβα ότι όλα αυτά τα κόμματα δεν μπορεί να γεννήθηκαν μέσα σε μια νύχτα, άρα θα πρέπει να υπήρχαν εδώ και αρκετό καιρό ως μυστικές οργανώσεις. Το μήνυμα στην πρώτη σελίδα πανηγύριζε για το τέλος της δικτατορίας και την επιστροφή της ελευθερίας: της ελευθερίας του λόγου, του τύπου, της πολιτικής σύμπραξης.
Αυτές τις λέξεις, «ελευθερία», «δικτατορία» — τις διάβαζα τώρα για πρώτη φορά στη ζωή μου. Χάρη σ’ αυτές τις λέξεις, ξαναγεννήθηκα ως ελεύθερος δυτικός άνθρωπος. Πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση, ώστε το νόημα αυτών των λέξεων να μην ξεχαστεί ξανά. Ο πρωτοφασισμός βρίσκεται ακόμα γύρω μας, πολλές φορές με πολιτικά. Θα ήταν πολύ ευκολότερο, για μας, αν εμφανιζόταν στην παγκόσμια σκηνή κάποιος και έλεγε «Θέλω να ξανανοίξω το Άουσβιτς, θέλω να παρελάσουν ξανά οι Μελανοχίτωνες στις ιταλικές πλατείες». Αλλά η ζωή δεν είναι τόσο απλή.
Ο πρωτοφασισμός μπορεί να επιστρέψει με το πιο αθώο προσωπείο. Είναι καθήκον μας να τον αποκαλύπτουμε και να καταδεικνύουμε οποιαδήποτε από τις νέες εκφάνσεις του — κάθε μέρα, σε κάθε μέρος του κόσμου. Και είναι καλό να θυμόμαστε τα λόγια που είπε ο Φραγκλίνος Ρούζβελτ στις 4 Νοεμβρίου 1938: «Τολμώ να πω ότι, αν ποτέ η αμερικανική δημοκρατία πάψει να προχωρεί ως ζωντανή δύναμη και να προσπαθεί μέρα και νύχτα, με ειρηνικό τρόπο, να κάνει όλους τους πολίτες μας καλύτερους, τότε ο φασισμός θα δυναμώσει στη χώρα μας».
Η ελευθερία και η απελευθέρωση είναι μια ατέρμονη διαδικασία.
— Το πρωτότυπο κείμενο δημοσιεύτηκε στο New York Review of Books το 1995 http://www.themodernword.com/eco/eco_blackshirt.html
Ουμπέρτο Έκο: Τα 14 χαρακτηριστικά του πρωτο-φασισμού
από το kozani.tv
Το μεγαλύτερο εν ζωή Έλληνα ποιητή, Τίτο Πατρίκιο, βράβευσε την Κυριακή, 25 Νοεμβρίου, στην Κοβεντάρειο Δημοτική Βιβλιοθήκη Κοζάνης ο Δήμος Κοζάνης. Το σπουδαίο ποιητή και, παράλληλα, πεζογράφο και μεταφραστή της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς τίμησε, επίσης, και η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, ενώ η αίθουσα εκδηλώσεων της βιβλιοθήκης γέμισε από τον κόσμο που έσπευσε να παρακολουθήσει τη βράβευση.
Με τη συγκεκριμένη εκδήλωση ολοκληρώθηκε και το τριήμερο Συμπόσιο Λογοτεχνίας που διοργάνωσε για τρίτη χρονιά στην πόλη της Κοζάνης το λογοτεχνικό περιοδικό Παρέμβαση.
Λίγα λόγια για τον Τίτο Πατρίκιο
Ο Τίτος Πατρίκιος γεννήθηκε στην Αθήνα στις 21 Μαΐου 1928. Είναι από τους μεγαλύτερους σύγχρονους Έλληνες ποιητές, και παράλληλα πεζογράφος και μεταφραστής, της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς. Έχει τιμηθεί με το Ειδικό Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας το 1994 για το σύνολο του έργου του. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση. Το 1944 καταδικάστηκε σε θάνατο από συνεργάτες των Γερμανών και η εκτέλεσή του ματαιώθηκε την τελευταία στιγμή. Κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας εξορίστηκε στη Μακρόνησο (1951-1952) και κατά τη διετία 1952-1953 στον Άη Στράτη, από όπου επέστρεψε στην Αθήνα με άδεια εξορίστου. Αργότερα, σπούδασε κοινωνιολογία στην Ecole Pratique des Hautes Etudes του Παρισιού και πήρε μέρος σε έρευνες του Εθνικού Κέντρου Επιστημονικής Έρευνας της Γαλλίας.
Εργάστηκε στην έδρα της Unesco στο Παρίσι και στη Fao στη Ρώμη. Στην Ελλάδα εργάστηκε ως δικηγόρος, κοινωνιολόγος και λογοτεχνικός μεταφραστής, στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, στο Κέντρο Μαρξιστικών Μελετών. Η πρώτη του εμφάνιση στο χώρο των γραμμάτων πραγματοποιήθηκε το 1943 με τη δημοσίευση ενός ποιήματός του στο περιοδικό «Ξεκίνημα της Νιότης», ενώ το 1954 εκδόθηκε η πρώτη ποιητική συλλογή του με τίτλο «Χωματόδρομος». Ήταν ιδρυτικό μέλος του περιοδικού «Επιθεώρηση Τέχνης», ενώ πολλά δοκίμιά του συμπεριλήφθηκαν σε συγκεντρωτικές εκδόσεις. Ασχολήθηκε με τη μετάφραση και την πεζογραφία, ενώ τα περισσότερα κοινωνιολογικά έργα του είναι γραμμένα στα γαλλικά. Έργα του μεταφράστηκαν στα γαλλικά, τα φλαμανδικά, τα γερμανικά και τα ολλανδικά.
Ε.Σ. από τον ΠΡΩΙΝΟ ΛΟΓΟ
Το ΟνειρόDrama παρουσιάζει το έργο Τίποτα Δικό Μου, του Έντουαρντ Μπόντ, σε σκηνοθεσία Νικολέτας Σιώμου. Σ’ ένα μέλλον που προκαθορίζεται από ένα σπάταλο παρελθόν το έργο Τίποτα Δικό Μου του Έντουαρντ Μπόντ μας εισάγει σε μια υποθετική εξέλιξη του πολιτισμού.
Χρόνος του έργου : 2077. Τόπος του έργου :χώρος κενός. Ήρωες ένα ζευγάρι που ορίζεται από το σύστημα χωρίς να του ανήκει τίποτα. Οι ισορροπίες αναταράσσονται όταν ένα τρίτο πρόσωπο εισβάλει στο χώρο και στη μνήμη.
Ένας λόγος φερμένος από το αύριο με την αντανάκλαση όμως καθημερινών μας στιγμών. Ο Μπόντ με μια πολιτική γραφή μας ταρακουνά από τη θέση μας για το αύριο που χτίζεται.
Μια παράσταση αποτέλεσμα ομαδικής δουλειάς και ανάγκης να ανακαλύψουμε έξω από το γνωστό.
Σκηνοθεσία-διασκευή: Νικολέτα Σιώμου
Δραματουργική ανάλυση :Ελένη Παυλίδου
Σκηνικά- σχεδιασμός αφίσας :Εύη Μιμίκου Atthis Studio
Κοστούμια : Βενετία Νάση
Βοηθός σκηνογράφου : Στέλιος Χλιαράς
Μουσική επένδυση : Νικολέτα Σιώμου
Σχεδιασμός φωτισμών : Εύη Παπαμάρκου
Φωτογραφία αφίσας, φωτογραφίες παράστασης : Νίκος Κρικέλης
Παίζουν οι : Κωνσταντίνος Ιωαννίδης, Ανδριάνα Δαβιδοπούλου, Κώστας Σιδηρόπουλος
Οι παραστάσεις θα πραγματοποιηθούν στις 01,02, και 08, 09 Δεκεμβρίου 2018 και ώρα 21:00, στο νέο χώρο μας (Βογατσικού 6 / Ωδείο Δημήτρη Δημόπουλου).
Περιορισμένος Αριθμός Θέσεων
Τηλέφωνο Κρατήσεων : 6937225153
Γενική Είσοδος 5 ευρώ
Ο Φιλοπρόοδος Σύλλογος σας προσκαλεί στην εναρκτήρια μουσική εκδήλωση της χειμερινής περιόδου για ένα συναρπαστικό τζαζ βραδινό με τους Lakis Tzimkas Trio.
Εκλεκτός προσκεκλημένος ο κορυφαίος Νεοϋορκέζος κιθαρίστας Mark Whitfield με το τρίο να συναποτελείται από το Λάκη Τζήμκα στο κοντραμπάσο και το
Χρήστο Γερμένογλου στα τύμπανα.
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει συνθέσεις του συντοπίτη μας, σπουδαίου μουσικού, από την τελευταία του δουλειά με τίτλο “The meeting” στη συνεργασία του με τον Mark Whitfield, αλλά και συνθέσεις του Whitfield.
Ο Mark Whitfield είναι ένας από τους σημαντικότερους κιθαρίστες της jazz, συνεχιστής του George Benson, με συνεργασίες με τους Dizzy Gillespie, Art Blakey, Quincy Jones, Herbie Hancock, Bradford Marsalis, Sting, D’ Angelo, Jill Scott και πολλούς άλλους.
Ο Λάκης Τζήμκας έχει συνεργαστεί με μουσικούς της jazz όπως οι Sheila Jordan, Terrence Blanchard, Airto Moreira, Milcho Leviev, Adam Nussbaum, Greg Hutchinson κ.ά.
Ο Χρήστος Γερμένογλου είναι για πολλά χρόνια συνεργάτης του Λάκη Τζήμκα στα σχήματα Plan3 και Free Call, συνεργάτης του Σάκη Παπαδημητρίου, και έχει πολλές διεθνείς συνεργασίες με τη jazz και avant-garde σκηνή.
Πρόκειται να ζήσουμε μια ακόμη ανεπανάληπτη μουσική βραδιά, μια μοναδική περιήγηση στον κόσμο της τζαζ.
Αυτή την Δευτέρα 26 Νοεμβρίου 2018 στις 9:30 το βράδυ,
στο στέκι του Συλλόγου.
Γενική είσοδος 10 ευρώ με ποτό
Σε μια χώρα που πάσχει, κάπου στο μέλλον, πρόσωπα βυθισμένα σε απάθεια και ψευδαισθήσεις, μέσα από συναντήσεις και άγριες συγκρούσεις, αφυπνίζονται και διεκδικούν μιαν άλλη ζωή. Η ταινία εκτυλίσσεται μετά από 2 – 3 δεκαετίες, σε ένα δυστοπικό μέλλον όπου κυριαρχούν μελανοχίτωνες, ξένοι επενδυτές και δημοσιογράφοι προσκολλούμενοι της εξουσίας.
Η παρακολούθηση του Συμποσίου είναι ελεύθερη στο κοινό
Δράση/εικαστικό παιχνίδι με αφορμή την επέτειο του Πολυτεχνείου. Ο Γιάννης Γαΐτης είναι ο πρώτος, κατά σειρά, εικαστικός που τολμά να σπάσει τη σιωπή και να καυτηριάσει τη δικτατορία με ιδιαίτερα προσωπικό και τολμηρό τρόπο. Τα παιδιά θα γνωρίσουν το έργο του μεγάλου Έλληνα ζωγράφου κ θα δημιουργήσουν με αφορμή τα ανθρωπάκια του και το παιγνιώδες ύφος του που σήμερα μοιάζει πιο επίκαιρο από ποτέ. Για παιδιά από 7 ετών.
Σάββατο 17/11 στις 6 μ.μ. – 7:30 μ.μ.
Εικαστικό Εργαστήρι, Κωνσταντινουπόλεως και Σμύρνης στην Κοζάνη
Το ΔΗΠΕΘΕΑΤΡΟ Κοζάνης και το Istrian Εθνικό Θέατρο της Κροατίας, συνεργάζονται και παρουσιάζουν ένα από τα κλασικότερα έργα της παγκόσμιας δραματουργίας.
Ο έρωτας του Κροάτη Romeo με την Ελληνίδα Ιουλιέτα.
Σάββατο 17 (21:00) & Κυριακή 18 Νοεμβρίου 2018 (19:00) & κάθε Σαββατοκύριακο μέχρι τις 30 Δεκεμβρίου στην Κεντρική Σκηνή του ΔηΠε Θεάτρου Κοζάνης – Αίθουσα Τέχνης
Ουίλιαμ Σαίξπηρ
«Romeo + Ιουλιέτα» σε σκηνοθεσία Λευτέρη Γιοβανίδη
Μετάφραση ελληνικά: Γιώργος Μπλάνας
Μετάφραση κροατικά: Nick Jeftic
Σκηνοθεσία: Λευτέρης Γιοβανίδης
Σκηνικά – Κοστούμια: Κωνσταντίνος Ζαμάνης
Επιμέλεια κίνησης: Ζωή Χατζηαντωνίου
Μουσική: Παναγιώτης Δημόπουλος
Φωτισμοί: Νίκος Σωτηρόπουλος
Μουσική επιμέλεια: Ασημάκης Κοντογιάννης
Σκηνική πάλη: Κρις Ραντάνωφ
Βοηθός σκηνοθέτη: Ρία Δεληογλάννη
Παραμάνα: Χρύσα Ρώπα
Ρωμαίος: Petar Cvirn
Ιουλιέτα: Ηλέκτρα Φραγκιαδάκη
Πατέρας Λαυρέντιος: Τάκης Μόσχος
Καπουλέτος: Παναγιώτης Κλίνης
Λαίδη Καπουλέτου: Πηνελόπη Μαρκοπούλου
Μερκούτιο: Dominik Bajo
Μπενβόλιο: Deni Sankovic
Τυβάλδος: Ευθύμης Χαλκίδης
Πάρης: Πέτρος Σκαρμέας
Σαμψών/Υπηρέτης: Δημήτρης Συνδουκάς
Πρίγκιπας: Ακούγεται η φωνή του Γιώργου Κιμούλη
Ένα από τα κλασικότερα δράματα της παγκόσμιας δραματουργίας ανεβαίνει στη σκηνή του ΔηΠε Θεάτρου Κοζάνης το Σάββατο 17 Νοεμβρίου 2018. Η πιο δυνατή ερωτική ιστορία που έχει ειπωθεί ποτέ, που εδώ και 420 χρόνια από τη συγγραφή της εξακολουθεί να εμπνέει και να συγκινεί.
Στην παράστασή μας ο Κροάτης Romeo συναντά και ερωτεύεται την Ελληνίδα Ιουλιέτα. Ζουν σε μια πόλη κάπου στα Βαλκάνια, όπου υπάρχουν άνθρωποι διαφορετικών εθνικοτήτων, κουλτούρας και θρησκείας. Οι δυο οικογένειες, η μία ελληνική και η άλλη κροατική είναι αναγκασμένες να ζουν μαζί. Τους χωρίζουν πολλά. Η εγκληματικότητα βρίσκεται σε έξαρση. Ο ήχος των χάλκινων οργάνων αλλά και η θρησκεία είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής αυτών των ανθρώπων. Γλεντάνε άγρια, ζούνε άγρια. Η βία είναι μέσα στην καθημερινότητά τους. Οι ήρωες είναι όλοι στα όριά τους, βουτηγμένοι στην παρακμή τους. Μέσα σε όλο αυτό το κλίμα του φόβου και της παρακμής γεννιέται ο έρωτας του Κροάτη Romeo με την Ελληνίδα Ιουλιέτα. Μια αλληλουχία αρνητικών συγκυριών θα φέρει την καταστροφή σαν η μοίρα να μας κλείνει για μια ακόμη φορά το μάτι.
Η παράσταση είναι ακατάλληλη για παιδιά κάτω των 16 ετών.
Έχει προβλεφθεί η χρήση υπέρτιτλων.
Μετά την παράσταση της Κυριακής 18 Νοεμβρίου θα ακολουθήσει συζήτηση με το κοινό.
Σάββατο 17 (21:00) & Κυριακή 18 Νοεμβρίου (19:00) & κάθε Σαββατοκύριακο μέχρι τις 30 Δεκεμβρίου 2018 στην Κεντρική Σκηνή του ΔηΠε Θεάτρου Κοζάνης–Αίθουσα Τέχνης
H παράσταση θα περιοδεύσει και σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας ενώ στις 27/1/19 θα παρουσιαστεί για μια βδομάδα στην Κροατία.
Προπώληση: στο ΔηΠε Θέατρο Κοζάνης (10:00 – 13:00),
στα καταστήματα κινητής τηλεφωνίας Wind, στα Seven Spots, στο viva.gr & στο 11876
Για μέλη Συλλόγων, με συμμετοχή 10 ατόμων και άνω, €8/άτομο
Ισχύουν εισιτήρια ΟΓΑ
Πληροφορίες: ΔΗΠΕΘΕΑΤΡΟ Κοζάνης,
τηλ. 24610-24062 εσωτ. 1 & κινητό 6986 489049
Το πανέξυπνο έργο του νομπελίστα και θεατρικού συγγραφέα Ντάριο Φο, ανεβαίνει σε μια επιτυχημένη διασκευή και σκηνοθεσία του Γιώργου Κοντορίκου.
Η πρεμιέρα προγραμματίζεται για την Παρασκευή 23 Νοεμβρίου 2018, στις 9 μ.μ..
Μέσα από την ακραία σάτιρα ο Ντάριο Φο κατακεραυνώνει τις εξουσίες, αποκαλύπτει την παραφιλολογία, την ψεύτικη χαρά των ναρκωτικών και την αφελή κουτοπονηριά των ανθρώπων που πιστεύουν ότι επιτελούν κοινωνικό έργο υπηρετώντας ένα σαθρό κράτος.
Δεν είναι μια απλή φαρσοκωμωδία, είναι ένας ύμνος στην τέχνη του θεάτρου, με πικρές δόσεις αλήθειας και τραγικής πραγματικότητας που κάνουν τον θεατή να γελάει με δάκρυα!
Συντελεστές παράστασεις:
– Διασκευή Κειμένων-Σκηνοθεσία: Γιώργος Κοντορίκος
– Σκηνογραφία-Φωτισμοί: Σάκης Παπαδοπούλος
– Ήχος: Σίσσυ Ζυμάρα
– Κατασκευή Σκηνικών: Σάκης Παπαδόπουλος-Θοδωρής Κοϊδής
– Μουσική: Γιάννης Παπαδημητρίου
– Χορογραφίες: Θεανώ Βλάχου-Λάζος Παπαδόπουλος
– Φωτογραφίες-Βίντεο: Θοδωρής Χλιάπας
Παίζουν οι ηθοποιοί:
– Στέλλα Μαυροματίδου
– Λίτσα Κωσταρέλλη
– Δήμητρα Ζαχαριάδου
– Χριστίνα Ευθυμιάδου
– Σοφρώνης Ευθυμιάδης
– Θάνος Μαλούτας
– Γιώργος Κοντορίκος
Πρεμιέρα Παρασκευή 23 Νοεμβρίου 2018, ώρα έναρξης 21:00
Υπόλοιπες παραστάσεις:
Σάββατο 24/11 – Κυριακή 25/11
Παρασκευή 30/11 – Σάββατο 1/12 – Κυριακή 2/12
Παρασκευή 7/12 – Σάββατο 8/12 – Κυριακή 9/12
Ώρα έναρξης 21:00
Τηλέφωνο κρατήσεων: 690 737 5459